Phương Pháp Tầm Soát Ung Thư Buồng Trứng: Hướng Dẫn Toàn Diện 2025

Ung thư buồng trứng được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng” bởi các triệu chứng thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến việc phát hiện sớm trở nên vô cùng khó khăn. Đến khi bệnh được chẩn đoán, thường đã ở giai đoạn muộn, làm giảm đáng kể cơ hội điều trị thành công. Chính vì vậy, việc tìm hiểu và áp dụng các phương pháp tầm soát ung thư buồng trứng là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe phụ nữ. Bài viết này sẽ đi sâu vào các thách thức trong tầm soát, những phương pháp hiện có và cách kết hợp chúng để đạt hiệu quả cao nhất, giúp bạn có cái nhìn toàn diện và chủ động hơn trong việc phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này vào năm 2025.

Thách Thức Trong Tầm Soát Ung Thư Buồng Trứng

Mặc dù y học ngày càng phát triển, ung thư buồng trứng vẫn đặt ra nhiều thách thức lớn trong công tác tầm soát. Sự phức tạp của căn bệnh này đòi hỏi các chuyên gia phải không ngừng nghiên cứu để tìm ra giải pháp hiệu quả hơn.

Tại sao chưa có phương pháp tầm soát tiêu chuẩn?

Không giống như ung thư cổ tử cung có thể tầm soát hiệu quả bằng xét nghiệm Pap smear hay ung thư vú với chụp X-quang tuyến vú (mammography), ung thư buồng trứng hiện chưa có một phương pháp tầm soát tiêu chuẩn nào được công nhận rộng rãi cho toàn bộ dân số. Lý do chính nằm ở vị trí sâu bên trong vùng chậu của buồng trứng, khiến việc quan sát trực tiếp hoặc lấy mẫu sinh thiết định kỳ gặp nhiều khó khăn.

Hơn nữa, các phương pháp hiện có thường có độ nhạy hoặc độ đặc hiệu chưa đủ cao để phát hiện sớm bệnh mà không gây ra quá nhiều kết quả dương tính giả (dẫn đến lo lắng không cần thiết và các thủ thuật xâm lấn không cần thiết) hoặc âm tính giả (bỏ sót bệnh). Để có cái nhìn sâu hơn về các khuyến nghị tổng thể, bạn có thể tham khảo hướng dẫn toàn diện về tầm soát ung thư buồng trứng và cổ tử cung.

Tầm soát cho đối tượng nguy cơ cao

Mặc dù chưa có phương pháp tầm soát tiêu chuẩn cho mọi phụ nữ, việc tầm soát vẫn được khuyến nghị mạnh mẽ cho các đối tượng có nguy cơ cao. Những yếu tố nguy cơ bao gồm tiền sử gia đình mắc ung thư buồng trứng, ung thư vú hoặc ung thư đại tràng, đặc biệt là những người có đột biến gen BRCA1 hoặc BRCA2. Ngoài ra, phụ nữ mắc lạc nội mạc tử cung hoặc không có con cũng có thể nằm trong nhóm nguy cơ cao hơn.

Đối với nhóm này, các bác sĩ thường sẽ cân nhắc một lịch trình tầm soát cá nhân hóa và chuyên sâu hơn, bao gồm sự kết hợp của nhiều phương pháp để tăng khả năng phát hiện sớm nhất có thể.

Các Phương Pháp Thường Được Sử Dụng

Hiện nay, có một số phương pháp tầm soát ung thư buồng trứng được sử dụng phổ biến, mặc dù mỗi phương pháp đều có ưu và nhược điểm riêng.

Siêu âm đầu dò âm đạo (Transvaginal ultrasound)

Siêu âm đầu dò âm đạo là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh, sử dụng sóng siêu âm tần số cao để tạo ra hình ảnh chi tiết về buồng trứng, tử cung và các cơ quan sinh sản khác trong vùng chậu. Đầu dò siêu âm được đưa vào âm đạo, cho phép bác sĩ quan sát buồng trứng ở khoảng cách gần, dễ dàng phát hiện các khối u, nang hoặc bất kỳ sự bất thường nào về kích thước, hình dạng hay cấu trúc của buồng trứng.

• Ưu điểm: Không xâm lấn, không gây đau đớn, cung cấp hình ảnh rõ nét.
• Hạn chế: Không thể phân biệt chính xác u lành tính và u ác tính chỉ dựa vào hình ảnh, có thể phát hiện nhiều khối u lành tính gây lo lắng không cần thiết.

Xét nghiệm máu CA-125

Xét nghiệm CA-125 (Cancer Antigen 125) là xét nghiệm máu đo nồng độ một loại protein có thể tăng cao ở phụ nữ mắc ung thư buồng trứng. CA-125 được xem là một chất chỉ điểm khối u (tumor marker).

• Ưu điểm: Đơn giản, dễ thực hiện, hữu ích trong việc theo dõi hiệu quả điều trị hoặc tái phát bệnh.
• Hạn chế: CA-125 không đặc hiệu cho ung thư buồng trứng. Nồng độ CA-125 có thể tăng cao trong nhiều tình trạng lành tính khác như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, viêm vùng chậu, thai kỳ, hoặc thậm chí trong kỳ kinh nguyệt. Ngược lại, một số phụ nữ bị ung thư buồng trứng giai đoạn sớm lại có nồng độ CA-125 bình thường.

Khám vùng chậu

Khám vùng chậu là một phần quan trọng của khám sức khỏe tổng quát định kỳ ở phụ nữ. Trong quá trình khám, bác sĩ sẽ dùng tay nắn nhẹ vùng bụng dưới và kiểm tra các cơ quan sinh sản bên trong (tử cung, buồng trứng) qua âm đạo và trực tràng để tìm kiếm bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về kích thước, hình dạng hoặc vị trí.

• Ưu điểm: Không xâm lấn, một phần của khám sức khỏe tổng quát.
• Hạn chế: Khó phát hiện các khối u buồng trứng nhỏ hoặc ở giai đoạn sớm do vị trí sâu của chúng. Hiệu quả phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm của bác sĩ.

Sự Kết Hợp Các Phương Pháp Để Tăng Hiệu Quả

Nhận thấy những hạn chế của từng phương pháp tầm soát ung thư buồng trứng riêng lẻ, các chuyên gia y tế thường khuyến nghị kết hợp nhiều phương pháp để nâng cao độ chính xác và khả năng phát hiện sớm.

Hạn chế của từng phương pháp riêng lẻ

Như đã đề cập, siêu âm đầu dò âm đạo có thể phát hiện các khối u nhưng không phân biệt được lành tính hay ác tính. Xét nghiệm CA-125 có thể cho kết quả dương tính giả cao do nhiều nguyên nhân khác ngoài ung thư. Khám vùng chậu lại khó phát hiện các khối u nhỏ. Việc chỉ dựa vào một phương pháp đơn lẻ có thể dẫn đến bỏ sót bệnh ở giai đoạn sớm hoặc gây ra những lo lắng không cần thiết, thậm chí là các thủ thuật sinh thiết không cần thiết.

Vì vậy, chiến lược kết hợp các phương pháp được xem là cách tiếp cận tối ưu nhất hiện nay để khắc phục những nhược điểm này, tăng cường khả năng phát hiện bệnh một cách chính xác hơn.

Khi nào bác sĩ chỉ định các xét nghiệm này?

Quyết định về việc sử dụng phương pháp tầm soát ung thư buồng trứng nào và khi nào thường dựa trên đánh giá cá nhân của bác sĩ về tình trạng sức khỏe, tiền sử bệnh lý và các yếu tố nguy cơ của mỗi phụ nữ. Bạn nên tìm hiểu các dấu hiệu sớm của ung thư buồng trứng để chủ động thăm khám.

• Với phụ nữ có triệu chứng nghi ngờ: Nếu bạn gặp các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng kéo dài, đau vùng chậu, khó chịu khi ăn, hoặc thay đổi thói quen đi vệ sinh, bác sĩ có thể chỉ định kết hợp siêu âm đầu dò âm đạo và xét nghiệm CA-125 để đánh giá ban đầu.
• Với phụ nữ có nguy cơ cao: Đối với những người có tiền sử gia đình mắc ung thư buồng trứng hoặc có đột biến gen BRCA, bác sĩ có thể đề xuất một chương trình tầm soát định kỳ bắt đầu từ độ tuổi trẻ hơn, bao gồm cả siêu âm và CA-125, đôi khi là cả chụp MRI.
• Theo dõi sau điều trị: Sau khi điều trị ung thư buồng trứng, các xét nghiệm này cũng được sử dụng để theo dõi khả năng tái phát của bệnh.

Tóm lại, mặc dù ung thư buồng trứng vẫn là một thách thức lớn trong y học với việc chưa có phương pháp tầm soát ung thư buồng trứng tiêu chuẩn toàn diện cho mọi phụ nữ, nhưng việc hiểu rõ các phương pháp hiện có và kết hợp chúng một cách khoa học là vô cùng quan trọng. Đối với những người có nguy cơ cao hoặc xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ, việc chủ động thăm khám và lắng nghe lời khuyên từ bác sĩ chuyên khoa là chìa khóa để phát hiện sớm và nâng cao cơ hội điều trị thành công.

Đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn y tế chuyên nghiệp để có kế hoạch tầm soát phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của bạn. Sức khỏe của bạn là ưu tiên hàng đầu, hãy hành động ngay hôm nay để bảo vệ bản thân.