Đặt vòng tránh thai: Hướng dẫn từ A-Z về biện pháp hiệu quả

Trong hành trình tìm kiếm một biện pháp tránh thai an toàn, hiệu quả và lâu dài, đặt vòng tránh thai (Intrauterine Device – IUD) đã trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều phụ nữ hiện đại. Đây không chỉ là một phương pháp đáng tin cậy giúp kiểm soát kế hoạch hóa gia đình mà còn mang lại sự tiện lợi vượt trội so với các lựa pháp khác. Tuy nhiên, để đưa ra quyết định phù hợp nhất, việc hiểu rõ về IUD, từ cơ chế hoạt động, các loại vòng phổ biến, cho đến quy trình đặt và chăm sóc sau khi đặt là vô cùng quan trọng. Bài viết này của Phòng khám BS Đặng Thị Trân Hạnh sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về vòng tránh thai, giúp bạn tự tin hơn trên con đường làm chủ sức khỏe sinh sản của mình.

Vòng tránh thai (IUD) là gì?

Vòng tránh thai (IUD) là một dụng cụ nhỏ, hình chữ T, được đặt vào tử cung để ngăn ngừa mang thai. Đây là một trong những biện pháp tránh thai có hiệu quả cao nhất, lên đến hơn 99%, và có tác dụng kéo dài từ 3 đến 10 năm tùy loại. IUD được coi là phương pháp tránh thai khả hồi (có thể lấy ra bất cứ lúc nào khi muốn có thai) và rất thuận tiện.

Các loại vòng tránh thai phổ biến

Hiện nay, trên thị trường có hai loại vòng tránh thai chính, mỗi loại có cơ chế hoạt động và đặc điểm riêng biệt:

• Vòng tránh thai chứa đồng (Copper IUD): Đây là loại vòng không chứa hormone. Các thương hiệu phổ biến bao gồm Paragard.
• Vòng tránh thai nội tiết (Hormonal IUD): Loại này giải phóng progestin, một loại hormone tương tự progesterone mà cơ thể tự sản xuất. Các thương hiệu nổi bật gồm Mirena, Kyleena, Liletta và Skyla.

Cơ chế hoạt động của từng loại

• Vòng tránh thai chứa đồng: Đồng giải phóng ion đồng vào tử cung, tạo ra phản ứng viêm nhẹ không gây hại cho phụ nữ nhưng lại độc hại cho tinh trùng và trứng. Các ion đồng thay đổi dịch nhầy cổ tử cung, ngăn cản tinh trùng di chuyển và làm biến đổi niêm mạc tử cung, khiến trứng đã thụ tinh (nếu có) khó làm tổ. Nó có thể có tác dụng như một biện pháp tránh thai khẩn cấp nếu được đặt trong vòng 5 ngày sau quan hệ tình dục không an toàn.
• Vòng tránh thai nội tiết: Giải phóng progestin cục bộ vào tử cung. Hormone này làm đặc chất nhầy cổ tử cung, tạo thành một hàng rào vật lý ngăn tinh trùng gặp trứng. Nó cũng làm mỏng niêm mạc tử cung, khiến trứng khó làm tổ. Ngoài ra, progestin có thể ức chế rụng trứng ở một số phụ nữ, mặc dù đây không phải là cơ chế chính. Vòng nội tiết còn giúp giảm lượng máu kinh và đau bụng kinh ở nhiều người.

Đối tượng nào phù hợp để đặt vòng?

Việc đặt vòng tránh thai không phải phù hợp với tất cả mọi người. Quyết định này cần được thảo luận kỹ lưỡng với bác sĩ dựa trên tiền sử sức khỏe và mong muốn cá nhân.

Chỉ định và chống chỉ định

Những điều cần chuẩn bị trước khi đặt vòng

Trước khi quyết định đặt vòng tránh thai, bạn sẽ cần trải qua một buổi thăm khám và tư vấn kỹ lưỡng với bác sĩ. Quá trình này thường bao gồm:

• Thăm khám tổng quát và phụ khoa: Bác sĩ sẽ kiểm tra sức khỏe tổng thể, tiền sử bệnh án, và thực hiện khám phụ khoa để đảm bảo bạn không có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào gây cản trở việc đặt vòng.
• Xét nghiệm cần thiết: Có thể bao gồm xét nghiệm Pap smear, xét nghiệm kiểm tra nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI) nếu có yếu tố nguy cơ, hoặc siêu âm để đánh giá kích thước và hình dạng tử cung.
• Tư vấn về loại vòng: Bác sĩ sẽ giải thích chi tiết về hai loại vòng tránh thai (đồng và nội tiết), ưu nhược điểm, cơ chế hoạt động, tác dụng phụ tiềm ẩn và giúp bạn lựa chọn loại phù hợp nhất với nhu cầu và tình trạng sức khỏe của mình.
• Giải đáp thắc mắc: Đừng ngần ngại đặt câu hỏi cho bác sĩ về bất kỳ lo lắng nào bạn có.

Quy trình và chăm sóc sau khi đặt vòng

Việc đặt vòng tránh thai là một thủ thuật y tế tương đối đơn giản nhưng cần được thực hiện bởi bác sĩ có kinh nghiệm tại cơ sở y tế uy tín để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Quy trình đặt vòng an toàn

Quá trình đặt vòng thường diễn ra nhanh chóng, chỉ khoảng 10-15 phút, và được thực hiện tại phòng khám. Các bước cơ bản bao gồm:

1. Thăm khám lại: Bác sĩ sẽ kiểm tra lại cổ tử cung và tử cung để đảm bảo không có thay đổi nào.
2. Sát khuẩn: Vùng âm đạo và cổ tử cung sẽ được sát khuẩn kỹ lưỡng.
3. Gây tê (nếu cần): Một số phụ nữ có thể được gây tê cục bộ cổ tử cung để giảm cảm giác khó chịu.
4. Đo buồng tử cung: Bác sĩ sẽ dùng dụng cụ đo đặc biệt để xác định độ sâu và hướng của tử cung.
5. Đặt vòng: Vòng tránh thai được đưa vào tử cung thông qua một ống chuyên dụng. Khi vòng đã ở đúng vị trí, ống sẽ được rút ra, để lại hai sợi dây nhỏ lọt ra ngoài cổ tử cung (dùng để kiểm tra và tháo vòng sau này).
6. Hướng dẫn sau đặt: Bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn cách tự kiểm tra dây vòng và những điều cần lưu ý.

Dấu hiệu cần tái khám

Sau khi đặt vòng tránh thai, điều quan trọng là phải theo dõi cơ thể và đi khám lại ngay nếu bạn gặp phải các dấu hiệu sau:

• Đau bụng dưới dữ dội hoặc kéo dài không thuyên giảm.
• Sốt, ớn lạnh không rõ nguyên nhân.
• Dịch âm đạo ra nhiều, có mùi hôi hoặc màu sắc bất thường.
• Chảy máu âm đạo nặng hoặc kéo dài hơn bình thường.
• Cảm thấy sợi dây vòng bị mất hoặc dài/ngắn hơn bình thường.
• Nghi ngờ có thai.

So sánh với các phương pháp tránh thai khác

Vòng tránh thai mang lại hiệu quả cao và tiện lợi nhưng không phải là lựa chọn duy nhất. So với các phương pháp tránh thai khác như thuốc uống, que cấy, bao cao su, hoặc tiêm tránh thai, IUD nổi bật với:

• Hiệu quả: Cao hơn thuốc uống nếu không tuân thủ đúng liều lượng.
• Thời gian tác dụng: Kéo dài nhiều năm, không cần nhớ dùng hàng ngày như thuốc.
• Tiện lợi: Không cần thao tác trước mỗi lần quan hệ.
• Khả hồi: Có thể tháo ra bất cứ lúc nào khi muốn mang thai.
• Không ảnh hưởng đến quan hệ: Không gây gián đoạn khoảnh khắc thân mật.

Tuy nhiên, IUD không bảo vệ bạn khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI). Vì vậy, nếu bạn có nhiều bạn tình, việc sử dụng bao cao su kết hợp vẫn là cần thiết.

Đặt vòng tránh thai là một quyết định thông minh và có tính lâu dài cho nhiều phụ nữ muốn kiểm soát kế hoạch hóa gia đình của mình. Với hiệu quả vượt trội, sự tiện lợi và khả năng hồi phục khi cần, IUD đã và đang chứng minh là một trong những biện pháp tránh thai hiện đại và đáng tin cậy nhất. Tuy nhiên, việc lựa chọn loại vòng, quy trình đặt và chăm sóc sau đó đều cần sự tư vấn và thực hiện bởi các chuyên gia y tế. Hãy luôn tìm đến những phòng khám uy tín, nơi bạn được lắng nghe, thăm khám kỹ lưỡng và đưa ra lời khuyên phù hợp nhất. Sức khỏe sinh sản của bạn là ưu tiên hàng đầu, và một quyết định đúng đắn sẽ mang lại sự an tâm cho tương lai.